Evlerde, teknolojik aletlerde ve başka birçok alanda kullandığımız elektriğin sağlık alanında kullanımını bir düşünün. Muhtemelen aklınıza ilk gelen, elektroşokun psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanımı olacaktır. Elektroşokla tedavi ilaç tedavisine yanıt alınamadığı ya da gebelik gibi ilaç kullanımının riskli olduğu durumlarda tercih edilebilen, beyne düşük doz elektriksel uyarı verilerek iyileşmenin gözlemlendiği bir yöntemdir.¹ Peki, elektriksel uyarının yara iyileşme sürecini hızlandırabilen bir tedavi yöntemi olduğunu duymuş muydunuz? Gelin şimdi elektriğin bu kullanımına yakından bakalım.

Elektriksel uyarıyla tedavi; ciddi bir yanık, kaza sonucu oluşan yaralanma ve uzun süre yatalak olmaya bağlı oluşan yatak yarası gibi durumlarda kullanılır. Aynı zamanda bu yöntem, uygulanırken hastaya rahatsızlık veya acı vermemesi nedeniyle oldukça avantajlı ve pratiktir. Doku mühendisliğinin son zamanlarda gelişmesi ile daha fazla klinik araştırmaya konu olmuştur. Böylece araştırmacılar, hücreleri uyarmak ve hücre göçünü indüklemek gibi yara iyileşmesini tetikleyen aşamaları elektriksel uyarım ile hızlandırabileceklerini fark etmişlerdir.² Yaranın iyileşme hızı;  elektriksel uyarının voltajına, ne sıklıkla uygulandığına ve yaranın niteliğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

İngiltere Kraliyet Kimya Derneğine bağlı bilim bülteninde yayımlanan bir çalışmada, sabit elektriksel alan ile gerçekleştirilen uyarımın damar geçirgenliğini artırdığından bahsedilmiştir. Bu çalışmada  2 boyutlu modeller yerine 3 boyutlu modeller kullanılarak fizyolojik koşullara yakın bir ortam oluşturulmuştur. Çalışmanın sonucu olarak da damar geçirgenliğindeki artışın kandaki yara iyileştirici bileşenlerin ve oksijenin yaralara daha hızlı ulaşmasını sağlayarak iyileşmeyi hızlandırdığı görülmüştür.³’⁴

2018’de Harikrishna KR Nair ve ekibi tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya diyabetik ayak ülseri, venöz bacak ülseri(varis) ve basınç ülseri(yatak yarası) gibi kronik yaraları olan toplam 100 hasta dahil edilmiştir. Mikroakım uygulayarak yapılan dört haftalık tedavi sırasında tüm hastalarda yara boyutunda azalma görülmüş ve 16’sında yara tamamen kapanmıştır. Yaralarına bağlı olarak ağrı şikayeti olan 100 hastanın 89’unun ağrılarında azalma görülmüş ve dört haftalık sürenin sonunda 11’inin ağrıları dinmiştir. Tedavi boyunca bacak şişmesi ve ayak sertliği gibi inflamatuar semptomlarda da azalma görülmüştür. ⁵

Yara bakımı hakkında birçok makalenin bulunabileceği JWC (Journal of Wound Care) dergisinde yayımlanan bir klinik araştırmaya, vücut yüzey alanının %25-40’ını kaplayan termal yanık yarası olan hastalar dahil edilmiştir. Elektriksel uyarımın yanık yarasını iyileştirip yara yüzey alanını azaltmada oldukça etkili olduğu görülmüştür. Bunun yanında yaradaki  bakterilerin membranının zarar görmesine neden olarak bakterisit etki gösterebilir veya pH değişikliğine neden olup bakteri üremesini engelleyebilir.⁶,⁷ Elektriksel uyarımın yara iyileşmesiyle ilişkisini açıkladık, şimdi de uygulama şekline bakalım. Elektrik stimülasyonu iki ayrı yöntemle uygulanabilir:

İlk yöntemde yaranın üzerine yerleştirilen tuzlu su ile nemlendirilmiş gazlı bez gibi steril ve iletken malzemeye pozitif veya negatif polariteye sahip bir elektrot bağlanır. Diğer elektrodun iletken yüzeyi ise yaranın yakınındaki sağlam kuru cilt üzerine tutturulur. İkinci yöntemde ise aynı polariteye sahip iki elektrodun iletken yüzeyi, yaranın karşı iki kenarında bozulmamış kuru cilt üzerinde konumlandırılır. Zıt polariteye sahip üçüncü bir elektrot, sağlam kuru cilt üzerine yerleştirilir.⁸

Elektriksel uyarım, komplike yaraları ve ameliyat sonucu oluşan yaraları iyileştirmek için bize farklı bir tedavi seçeneği sunmaktadır. Bu yöntem,hastanede doktor kontrolünde uygulanabildiği gibi evde hasta tarafından da uygulanabilecek kadar pratiktir. Her ne kadar ucuz ve uygulanması basit bir yöntem olsa da kullanılacak elektriksel uyarım dozajının, zamanlamasının ve tipinin belirlenmesi için titiz klinik araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.⁹

Gelecekte elektriksel uyarım gibi farklı tedavi yollarının artması ve gelişmesi dileğiyle sağlıkla kalın.

Kaynakça:

1.https://www.uspsikiyatri.com.tr/Eriskin_Psikiyatrisi/Elektrosok_Tedavisi-EKT/#:~:text=Halk%20aras%C4%B1nda%20%E2%80%9Cbeyine%20elektrik%20uyar%C4%B1m%C4%B1,epilepsi%20(sara)%20n%C3%B6beti%20ge%C3%A7irtilir

2.Ennis, William J et al. “Advanced Technologies to Improve Wound Healing: Electrical Stimulation, Vibration Therapy, and Ultrasound-What Is the Evidence?.” Plastic and reconstructive surgery vol. 138,3 Suppl (2016): 94S-104S. doi:10.1097/PRS.0000000000002680

3.https://news.osu.edu/electricity-could-help-speed-wound-healing-new-study-shows/

4. Ehsan Akbari, Griffin B. Spychalski, Kaushik K. Rangharajan, Shaurya Prakash and Jonathan W. Song,Lab Chip, 2018,18, 1084-1093,https://doi.org/10.1039/D0LC00507J

5.Nair, Harikrishna K R. “Microcurrent as an adjunct therapy to accelerate chronic wound healing and reduce patient pain.” Journal of wound care vol. 27,5 (2018): 296-306. doi:10.12968/jowc.2018.27.5.296

6.Ibrahim, Zizi M., Instar S. Waked, and Olfat Ibrahim. “Negative pressure wound therapy versus microcurrent electrical stimulation in wound healing in burns.” Journal of wound care 28.4 (2019): 214-219.https://doi.org/10.12968/jowc.2019.28.4.214

7.Asadi, Mohammad Reza, and Giti Torkaman. “Bacterial Inhibition by Electrical Stimulation.” Advances in wound care vol. 3,2 (2014): 91-97. doi:10.1089/wound.2012.0410

8. KLOTH, LUTHER C. CWS, PT, MS, FAPTA How to use electrical stimulation for wound healing, Nursing2002: December 2002 – Volume 32 – Issue 12 – p 17

9.Gaurav Thakral, Javier LaFontaine, Bijan Najafi, Talal K. Talal, Paul Kim ve Lawrence A. Lavery (2013) Elektrik stimülasyonu yara iyileşmesini hızlandırır, Diyabetik Ayak ve Ayak Bileği, 4:1, DOI: 10.3402/dfa.v4i0.22081

Kapak Fotoğrafı: https://academyparkchiropractic.com/wp-content/uploads/2017/04/shutterstock_1052837432.jpg

Görsel-1: https://scitechdaily.com/images/Electrical-Impulses-Could-Speed-Wound-Healing-777×564.jpg

Görsel-2: https://woundcareadvisor.com/wp-content/uploads/2017/08/Electrical-Stimulation-Therapy.jpg

Yorumlar kapatıldı